TL;DR: Wykrywanie złośliwego oprogramowania

Wykrywanie złośliwego oprogramowania oznacza znajdowanie i blokowanie szkodliwego oprogramowania, takiego jak wirusy, ransomware, spyware i trojany w systemach, sieciach i aplikacjach.

Wykorzystuje techniki takie jak sygnatury, analiza zachowań oraz uczenie maszynowe do wczesnego wykrywania zagrożeń, ograniczania szkód i ochrony danych wrażliwych.

Czym jest wykrywanie złośliwego oprogramowania?

Wykrywanie złośliwego oprogramowania to proces znajdowania, analizowania i zatrzymywania szkodliwego oprogramowania (malware) zanim zdoła uszkodzić systemy, ukraść dane lub zakłócić działalność biznesową.

Złośliwe oprogramowanie można podzielić na:

• Wirusy - złośliwy kod, który często rozprzestrzenia się poprzez wykonywanie plików
• Ransomware - blokuje lub szyfruje dane i żąda zapłaty
• Spyware - potajemnie rejestruje aktywność użytkownika i kradnie informacje wrażliwe.
• Trojany - działa jak legalne oprogramowanie, ale wykonuje szkodliwe działania.
• Robaki - program samoreplikujący się, który rozprzestrzenia się w sieciach

Narzędzia do wykrywania złośliwego oprogramowania sprawdzają pliki, ruch sieciowy, pamięć i procesy, aby wykryć podejrzaną aktywność i jak najszybciej zablokować zagrożenia.

Dlaczego wykrywanie złośliwego oprogramowania jest ważne

Złośliwe oprogramowanie pozostaje jednym z najczęstszych powodów:

• Naruszeń danych
• Przerw w działaniu usług
• Strat finansowych spowodowanych wymuszeniami
• Uszkodzenia reputacji

Atakujący używają złośliwego oprogramowania do:

• kradzież poufnych informacji, takich jak dane uwierzytelniające, informacje o płatnościach czy własność intelektualna
• Szyfrowanie systemu i żądanie okupu (ransomware)
• Przekształcanie urządzeń w boty do większych ataków poprzez botnety (DDOS)
• Przemieszczanie się lateralne w sieciach po uzyskaniu przyczółka.

Dobra detekcja złośliwego oprogramowania pomaga organizacjom:

• Wykrywać ataki wcześnie, zanim się rozprzestrzenią.
• Ograniczać szkody i zmniejszać czas przestoju.
• Spełniać wymagania zgodności
• Chronić dane osobowe i finansowe.
• Zyskać zaufanie klientów i partnerów.

Jak działa detekcja złośliwego oprogramowania

Detekcja złośliwego oprogramowania zazwyczaj łączy kilka podejść:

1. Wykrywanie oparte na sygnaturach
   • Porównanie pliku lub procesu z bazą danych znanych wzorców złośliwego oprogramowania (sygnatur)
   • Działa szybko i dokładnie dla znanego złośliwego oprogramowania, ale może pominąć nowe typy.
2. Wykrywanie heurystyczne i oparte na zachowaniu
   • Ta metoda sprawdza, jak działa oprogramowanie, a nie tylko jak wygląda.
   • Oznacza podejrzane działania takie jak:
     • szyfrowanie wielu plików
     • wstrzykiwanie kodu do innego procesu
     • łączenie się z znanymi złośliwymi serwerami
   • Pomaga znaleźć nowe lub zmienione złośliwe oprogramowanie, które nie znajduje się w bieżącej bazie danych złośliwego oprogramowania.
3. Uczenie maszynowe i AI
   • Wykorzystuje modele trenowane na dużych zbiorach danych złośliwego i normalnego zachowania do wykrywania wzorców
   • Identyfikuje anomalie w plikach, procesach lub sieciach, które wydają się nietypowe i wskazują na złośliwe oprogramowanie.
4. Sandboxing
   • Uruchamianie podejrzanych plików w izolowanym środowisku w celu bezpiecznej obserwacji zachowania.
   • Jeśli podejrzane pliki próbują się rozprzestrzeniać, kraść dane lub zmieniać ustawienia systemowe, są oznaczane jako złośliwe oprogramowanie.
5. Reputacja i inteligencja zagrożeń
   • Wykorzystuje informacje z kanałów zagrożeń (np. znane złe adresy IP, domeny lub hashe plików).
   • Jeśli plik lub połączenie odpowiada znanym złośliwym wskaźnikom, jest blokowane lub poddawane kwarantannie.

Rodzaje rozwiązań do wykrywania złośliwego oprogramowania

• Oprogramowanie antywirusowe / antymalware

  Działa na urządzeniach końcowych, takich jak laptopy, komputery stacjonarne i serwery, aby wykrywać i blokować złośliwe pliki i procesy

• EDR (Endpoint Detection and Response)

  Zapewnia głębszą widoczność zachowań urządzeń końcowych, z funkcjami wykrywania, badania i reagowania.

• XDR (Extended Detection and Response)

  Koreluje dane z urządzeń końcowych, sieci, chmury i aplikacji, aby wykrywać złośliwe oprogramowanie i powiązane ataki.

• Bramki bezpieczeństwa poczty e-mail

  Skanują załączniki i linki, aby zatrzymać phishing e-maile i złośliwe oprogramowanie zanim dotrą do użytkowników.

• Narzędzia bezpieczeństwa sieci

  Zapory sieciowe, IDS/IPS i bezpieczne bramki internetowe monitorują ruch pod kątem złośliwych ładunków i połączeń typu command-and-control.

Przykład w praktyce

Pracownik otrzymuje e-mail phishingowy z załącznikiem o nazwie „invoice.pdf.exe”, który wygląda jak normalny dokument.

1. Użytkownik pobiera i uruchamia plik
2. Agent ochrony punktu końcowego zauważa, że plik ma podejrzane zachowanie.
   1. Próbuje modyfikować klucze rejestru
   2. Zaczyna szyfrować pliki w folderze użytkownika
   3. Próbuje nawiązać połączenie z zewnętrznym serwerem, aby przejąć kontrolę nad użytkownikiem komputera.
3. Zasady oparte na zachowaniu i uczeniu maszynowym wykrywają to zachowanie jako anomalię i klasyfikują je jako zachowanie podobne do ransomware.
4. Narzędzia bezpieczeństwa wykonują następujące działania.
   1. Blokują proces
   2. Kwarantannują plik
   3. Powiadamiają zespół SOC
   4. Opcjonalnie cofają zmiany, jeśli jest to obsługiwane.

Rezultat: Atak jest wykrywany i zatrzymywany wcześnie; ransomware nie rozprzestrzenia się po sieci

Najlepsze praktyki wykrywania złośliwego oprogramowania

• Używaj ochrony warstwowej

  Połącz ochronę punktu końcowego, filtrowanie poczty e-mail, monitorowanie sieci i bezpieczeństwo w chmurze.

• Aktualizuj sygnatury i narzędzia bezpieczeństwa.

  Regularnie aktualizuj sygnatury i narzędzia bezpieczeństwa. Przestarzałe narzędzia antywirusowe lub EDR mogą przeoczyć nowe zagrożenia.

• Włącz wykrywanie oparte na zachowaniu i ML.

  Nie polegaj tylko na sygnaturach; połącz je z wykrywaniem opartym na zachowaniu i ML.

• Monitoruj i reaguj centralnie.

  Używaj SIEM/XDR lub podobnej platformy, aby zespół bezpieczeństwa mógł szybko zobaczyć i reagować na incydenty.

• Szkol użytkowników w zakresie zagrożeń cybernetycznych i bezpieczeństwa.

• Wiele infekcji złośliwym oprogramowaniem zaczyna się od phishingowego e-maila. Użytkownicy muszą być świadomi cyberataków, wiedzieć jak je wykrywać i unikać.

Powiązane terminy

• Złośliwe oprogramowanie
• Oprogramowanie wymuszające okup
• Oprogramowanie szpiegujące
• EDR (Wykrywanie i Reakcja na Zagrożenia na Urządzeniach Końcowych)
• XDR (Rozszerzone Wykrywanie i Reakcja na Zagrożenia)
• Phishing
• Wywiad Zagrożeń